Ellsworth Toohey, het immorele personage van een communistische columnist in New York, vertelt een kennis over hoe je wereldheerschappij kunt verkrijgen. Volgende zinnen zijn zo’n 82 jaar geleden neergepend, door ene Ayn Rand, een Russische migrante die naar de VS was getrokken na de communistische revolutie in haar moederland. Onderstaande tekst raakt me, en vind ik behoorlijk relevant voor het tijdsscharnier waarin we leven. Ik ontwaar namelijk de oprichting van een nieuwe wereldorde, waar het grootkapitaal de mensheid via tal van sluikse propagandakanalen onderwerpt aan een ware bewustzijnsoorlog, met als eindstation de vrijwillige knechting van zoveel mogelijk onafhankelijke geesten en harten. Ik zie meer en meer 'deugmensen' opstaan, vriendelijk-onzekere mensenwezens, die zichzelf en anderen er willen van overtuigen dat we onze eigen dromen, gevoelens en denken absoluut onder het 'algemene belang' moeten stellen, en klakkeloos de mantra's vanuit de juiste 'experts' en technocraten moeten volgen, vanuit een zelfde soort ingesteldheid als de aanhangers van Stalin, Mao of Pol Pot. Het is mijn aanvoelen dat het mondiale grootkapitaal de kaart van de communistische ideologie heeft getrokken om haar dominantie over de mensheid te verstevigen, hoe contrair dit ook moge klinken. Bij deze alvast een warme uitnodiging aan de lezer om te bekijken welke van de methoden uit een lijvige roman uit 1943 anno 2025 nog worden toegepast.
“Het gaat om de ziel, alleen om de ziel. Niet om zwepen of zwaarden of vuur of kanonnen. Daarom zijn de Caesars, de Attila’s, de Napoleons als dwazen te beschouwen en konden ze hun rijk niet laten duren. Dat zullen wij wel. De ziel is het enige element dat niet aan heerschappij onderworpen kan worden. Daarom moet die gebroken worden. Drijf er een wig in, leg er je vingers op, en je hebt de mens in je macht. Een zweep heb je niet nodig, die komt hij je zelf wel brengen met het verzoek hem te willen slaan. Schakel hem om, dan doet zijn eigen mechanisme jouw werk. Gebruik hem tegen zichzelf. Wil je weten hoe je dat moet doen? “
“Er zijn vele manieren. Hier heb je er eentje van: maak dat de mens zich klein gaat voelen. Zorg dat hij zich schuldig voelt. Dood zijn integriteit en zijn ambities. Dat is moeilijk. De beroerdsten onder jullie tasten op hun eigen verwrongen manier nog altijd naar het één of andere ideaal. Dood integriteit door interne corruptie. Gebruik hem tegen zichzelf. Richt hem op een doel dat voor alle integriteit vernietigend is. Predik onzelfzuchtigheid. Vertel de mens dat hij moet leven voor anderen. Vertel de mensen dat altruïsme het hoogste ideaal is. Geen van hen heeft ooit een altruïstische instelling gekregen en geen van hen zal ooit een altruïstische instelling krijgen. Zijn instinct tot zelfbehoud verzet zich ertegen. Maar weet je wat je ermee bereikt? Dat de mens gaat beseffen dat hij niet in staat is tot datgene wat hij heeft leren aanvaarden als de meest nobele deugd, en dat geeft hem een gevoel van schuld, van zondigheid, van zijn eigen fundamentele onwaardigheid. Omdat het hoogste ideaal buiten zijn bereik valt, geeft hij ten slotte alle idealen op, alle aspiraties, alle gevoel van eigenwaarde. Hij voelt zich gedwongen datgene te prediken wat hij niet in praktijk kan brengen. Maar iemand kan niet half en half goed zijn, of ongeveer eerlijk. Het handhaven van je integriteit kost veel strijd. Waarom zou je datgene proberen te handhaven waarvan je weet dat het toch al aan het bederven is? Zijn ziel doet afstand van zelfrespect. Dan heb je hem. Dan zal hij gehoorzamen. En hij zal blij zijn dat hij gehoorzamen mag, omdat hij zichzelf niet langer kan vertrouwen, omdat hij zich onzeker voelt, en onzuiver.. Dat is één manier.
Hier heb je een andere: dood het onderscheidingsvermogen van de mens ten aanzien van waarden. Dood zijn vermogen om grootheid te onderkennen en te verwerven. Grote mensen laten niet over zich heersen. We willen geen grote mensen. Probeer niet het begrip grootheid te ontkennen. Vernietig het van binnenuit. Het grote is zeldzaam, is moeilijk, is uitzonderlijk. Stel maatstaven op waaraan iedereen kan voldoen, ook de geringste, ook de minst bekwame, en je maakt een eind aan de neiging om zich in te spannen, bij alle mensen, groot of klein, belangrijk of onbelangrijk. Je zet een streep onder elke drang tot verbetering, tot uitmunten, tot perfectioneren. (…) Tast geen heilige huisjes aan, want daarmee maak je de mensen bang. Verklaar de middelmatigheid heilig, dan zijn de heilige huisjes met de grond gelijk gemaakt.
Er is nóg een andere manier: dood wat je wilt vernietigen door erom te lachen. De lach is een instrument van de menselijke vreugde. Leer hem te gebruiken als een vernietigingswapen. Verdraai hem tot een honende grijns. Het is heel eenvoudig. Zeg tegen ze dat ze om alles moeten lachen. Zeg tegen ze dat gevoel voor humor een onbegrensde deugd is. Zodra er in de ziel van iemand niets heiligs meer is overgebleven, is zijn ziel hem niet heilig meer. Dood de eerbied en je hebt de held in de mens gedood. Eerbied valt niet te combineren met gegiechel. En als je zover bent, zal de mens gehoorzamen en zijn gehoorzaamheid zal geen grenzen kennen. Alles kan, alles mag, want niets komt er eigenlijk nog op aan.
Hier heb je nog een manier. Deze is heel belangrijk. Sta de mensen niet toe om gelukkig te zijn. Geluk is onafhankelijk en zichzelf genoeg. Gelukkige mensen hebben geen tijd voor je en ze hebben je ook niet nodig. Gelukkige mensen zijn vrije mensen. Ontneem hun wat ze belangrijk vinden, en ontneem hun wat ze lief is. Dood hun levensvreugde. Zorg ervoor dat ze nooit hun verlangens kunnen bevredigen. Geef ze het gevoel dat elk persoonlijk verlangen op zichzelf al slecht is. Breng ze in een toestand waarin het uitspreken van de woorden “ik wil” niet langer een natuurlijk recht is, maar een beschaamde erkenning. Het altruïsme is hierbij een machtig hulpmiddel. Mensen die zich ongelukkig voelen, zullen naar je toe komen. Ze hebben je nodig. Ze komen om troost, om steun, om hulp. De natuur verdraagt geen vacuüm. Leeg de menselijke ziel, en je kunt de vrijgekomen ruimte vullen met wat je maar wilt. (…) Dit is de oudste methode van allemaal. Kijk maar eens terug in de geschiedenis. Kijk maar naar elk ethisch stelsel dat ooit van enig belang is geweest, te beginnen in het Oosten. Hebben ze niet allemaal het offer van de persoonlijke vreugde gepredikt? Hadden ze, hoe ingewikkeld ze het ook formuleerden om het te camoufleren, niet allemaal hetzelfde leidmotief: opoffering, verzaking, zelfverloochening? Kun je niet overal hetzelfde refrein onderscheiden: opgeven, opgeven, opgeven, opgeven? Kijk naar het zedelijke klimaat van deze tijd. Alles waar een mens maar plezier in kan hebben, van sigaretten roken tot seksueel verkeer, van eerzucht tot het winstmotief, wordt voorgesteld als slecht en zondig. Je hoeft alleen maar te bewijzen dat een bepaald iets mensen gelukkig maakt, en je hebt het al verdoemd.
Zover zijn we gekomen. We hebben het geluk gekoppeld aan zonde en schuld. En daarmee hebben we de mensheid bij de strot. Werp je eerstgeborene in een offervuur, ga op een spijkerbed liggen, trek de woestijn in om het vlees te kastijden, dans niet, ga op zondag niet naar de film, probeer niet rijk te worden, rook niet, drink niet – het is allemaal precies hetzelfde. (….) Elk ethisch stelsel dat opoffering predikte, is uitgegroeid tot een wereldomvattende macht die miljoenen mensen onder zijn juk bracht. Je moet het natuurlijk wel een beetje opdoffen. Je moet de mensen vertellen dat ze een hoger geluk zullen verwerven als ze alles opgeven wat ze gelukkig maakt. Je hoeft niet al te duidelijk te zijn op dat punt. Gebruik gerust grote, vage woorden: universele harmonie, eeuwige geest, goddelijk doel, nirwana, paradijs, suprematie van het ras, dictatuur van het proletariaat.”
Uit “De Eeuwige Bron” (1943) van Ayn Rand.
Comments